مسخ کافکا نقد و خلاصه

فرانتس کافکا ، نویسنده‌ی معروف اروپایی است. در خانواده‌ای یهودی و خشک مذهب در شهر پراگ چک به دنیا آمد . به آلمانی کتاب نوشت و در اتریش درگذشت. آثار ادبی زیبایی از او به جا مانده است. مسخ رمانی کوتاه و تاثیرگذار از کافکاست که همه‌ی عقیده و اعتقاد او درباره‌ی سرنوشت انسان در دنیای مادی است. این رمان از بهترین کتاب‌های نوشته شده در حوزه‌ی سرنوشت انسان است که در زمره‌ی بهترین آثار اروپایی به شمار می رود.

جایگاه کافکا

فرانتس کافکا در خانواده‌ای یهودی تبار رشد و نمو یافت و همین موضوع باعث شد همیشه در پس زمینه‌ی ذهن و ضمیرش عقاید یهودیت جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. این موضوع اما در آثار ادبی کافکا چندان نمود ندارد. تفکرات فرانتس کافکا به عنوان نویسنده‌ای فرا سرزمینی همیشه بر دیگران نویسندگان جهان تاثیرگذار بوده است. گابریل مارکز، نویسنده‌ی محبوب و شهیر کلمبیایی گفته است که بعد از خواندن مسخ کافکا به نوع دیگری از نوشتن پی برده است.

موضوع کتاب مسخ

و اما مسخ و ماجرای این رمان کوتاه، مربوط می‌شود به زندگی پسر جوانی به نام گره‌گوار که یک روز صبح چشم باز می‌کند و خود را سخت و سنگین می‌پندارد. گره‌گوار به موجودی عجیب و غریب تبدیل شده که شبیه سوسک غول پیکری است. موجودی کریه و زشت که با تراوشات لزج دست و پا و دهانش، دل هر آدمیزادی را آشوب می‌کند. گره‌گوار بعد از مواجهه با چنین صحنه‌ای قصد دارد بلند شود ولی هر کاری می‌کند موفق نمی‌شود. دردی مرگبار همه‌ی وجودش را فرا می‌گیرد. توان و توشه‌ای برای راه رفتن ندارد. باید طبق روال هر روز ، سرکار بازاریابی‌اش حاضر شود. اوضاع نابسامان‌تر می‌شود چون خانواده‌ وقتی می‌بینند او آماده نمی‌شود تا از خانه خارج شود، نگران او را صدا می‌زنند اما پاسخ در خوری نمی‌شنوند. بعد از ترس و وحشت بسیار، گره‌گوار مجبور می‌شود خود را به خانواده‌اش نشان دهد. پدر و مادر و خواهری که گره‌گوار تمام وجودش را وقف آن‌ها کرده بود ، بعد از دیدن چنین موجود هولناکی نگران و مضطرب و وحشت زده می‌شوند.

این آغاز زندگی گره‌گوار است به عنوان موجودی که همه‌ی آرزوها و آمال جوانی‌اش را دور از دسترس می‌بیند. چگونه می‌تواند به این شرایط ادامه دهد و گذران عمر کند؟ خانواده‌ی او به جای آنکه دلداریش بدهند با او بد رفتاری می‌کنند. شکنجه‌اش می‌دهند و بین کنار آمدن با وضعیت فعلی گره‌گوار و طرد کردنش راه دوم را انتخاب می‌کنند. با این وجود در اوایل این مسخِ ناباورانه، سعی می‌کنند وسایل راحتی او را فراهم کنند اما چه فایده که این آسایش جز ناامیدی اثر دیگری برجای نمی‌گذارد. در نهایت این موجود کریه و غیر قابل تحمل ، محکوم به مرگ می‌شود چرا که جایگاهی در بین جامعه‌ی انسانی ندارد.

گره‌گوار تا قبل از این ماجرا، انسانی مهربان، سخت‌کوش و خیرخواه بود که همواره در پی فراهم کردن رفاه حال خواهر و پدر و مادرش بود. او از خود و آمال جوانی‌اش میگذرد تا آنچه را خانواده می‌خواهند فراهم شود. نهایت درد و رنج گره‌گوار زمانی‌است که موجودیت جدید خود را به عنوان سوسکی غول پیکر می‌پذیرد اما هیچ کس حتی خانواده‌اش او را به رسمیت نمی‌شناسند.

گره‌گوار نماینده‌ی جامعه‌ی انسانی

از جمله‌ی آثاری که نیاز جامعه‌ی بشری را به وجدان بیدار سرکوب می‌کند ، همین کتاب مسخ از کافکاست. گره‌گوار نماینده‌ی انسانی سرگشته در دنیای مادی‌است که نه تنها با خودش بیگانه شده ، بلکه همه‌ی جهان و آنچه در درون آنست به مثابه‌ی طنابی قطور دست و پای تفکر او را بسته است. همه‌ی ما هر روز به دنبال برآوردن نیازهای مادی‌مان هستیم.‌ در پایان روز از خستگیِ تلاشی طاقت فرسا به چیزی، کسی و یا مکانی نیاز داریم که پناهگاه‌مان باشد. هر کس این موضوع را به دلخواهش تفسیر می‌کند و از آن ماوا می‌سازد. ممکن است کسی به معنویت و ارتباطی روحانی با خداوند پناهنده شود یا به خانواده‌اش تکیه کند یا به لذات دنیوی روی آورد. هر کدام که باشد قصد نهایی یکی است. دست یافتن به آرامش.

این آرامش در زندگی گره‌گوار برآوردن نیازهای خانواده‌اش است. با وجود اینکه هیچ وقت از انجام کارش لذت نمی‌برد اما همواره اولویتش دیگرانند. وقتی به سوسک تبدیل می‌شود باز هم نگرانی و دغدغه‌اش از دست رفتن شغلش و نبود امکانات مادی برای خانواده‌اش است. این همه رنج انسانی در طول رمان مسخ واقعیتی انکار ناپذیر و قابل باوراست که همه‌ی انسانیت کمابیش در گیرودار آنند.

فلسفه کافکا در مسخ

فرانس کافکا با نگارش مسخ سعی دارد به فلسفه‌ی پوچ‌گرایی و پایان یافتن زندگی بشر بدون هیچ‌گونه علت و دلیلی بال و پر دهد. انصاف اینست که موفق هم شده به گونه‌ای که وقتی خواننده‌ی اثر کتاب را در دست می‌گیرد از ابتدای خوانش آن تا انتها به این بی علتی و پوچی به فکر واداشته می‌شود. اگر گره‌گوار را انسانی متمدن بدانیم که سرخورده از همه‌ی مکاتب فکری راهی جز تبدیل شدن به موجودیت دیگری نمی‌یابد ، پس تصور پوچ‌گرایی اصلی ‌ترین راه حل معادله‌ی زندگی بشر است. از این نظر بسیاری با کافکا هم عقیده بوده‌اند.

در نهایت آنچه مسلم است تاثیر بسزای روزمرگی و نداشتن انگیزه و تلاش کافی برای انسان قرن بیستم است که بعد از آن نه تنها نتیجه‌ای جز پوچ‌گرایی به بار نیاورده بلکه صحنه‌ی بی نظیر تقابل انسانیت با دیگر انواع موجودیت داشتن از جمله جانور بودن است. گره‌گوار نماد سخت کوشی و راست منشی‌است اما تا زمانی که به عنوان انسانی متشخص و با فرهنگ سعی در برآوردن نیاز دیگران دارد؛ همین که از انجام آن سر باز زند دیگر موجودیتی نخواهد داشت و از جامعه ای که انتظار دارد حمایتش کنند به نیستی و مرگ محکوم می‌شود.

فایل الکترونیکی و صوتی کتاب مسخ رو میتونید از لینک زیر دانلود کنید :

اگر متن مورد پسندتان بود یا نقد بر آن دارید حتما با نظراتتان مارا همراهی کنید